Liderler de insandır ve insan olmanın tüm özelliklerini yansıtır. Buna olumlu ya da olumsuz kişilik özellikleri de dahildir. Liderin olumsuz kişilik özellikleri liderliğin karanlık yönünü temsil eder ve bunlar Karanlık Üçlü olarak anılır: Narsisizm, Psikopati, Makyavelizm. Liderliğin karanlık yüzünün, mutlaka düşünülmesi, araştırılması ve tartışılması gereklidir. Gelişim programları; liderlerin hem aydınlık hem karanlık özelliklerini de içermeli, bu konuda farkındalık yaratmalı, aynı zamanda nasıl baş edilebileceğini de gösterebilmelidir.
K. Çağlayan Bakaçhan
Karmaşık, dinamik ve zorlayıcı özellikleri bakımından lider ve liderlik üzerine çok fazla araştırma ve çalışma yapıldı, yapılmakta. Bu araştırmalar uzunca bir süre ve doğal olarak liderliğin en ideal halleri, çoğu zaman olası en iyi formları hatta romantik yönleri üzerine odaklandı. Etkin liderlerin tırnak içinde “ideal” özellikleri üzerine belki de olması gerekenden fazla güzelleme yapıldı. Bu ideal özellikler liderin olumlu, kabullenilen özellikleri üzerine odaklandı. Bunun arkasında liderlerin başarılı olmaları gerektiğine olan gizli bir inanç ve iyiyi kolay pazarlamaktan geçen bir kolaycılık olduğunu düşünüyorum. Bu varsayımlar liderlerin karanlık taraflarını görmezden gelmemize neden oluyor ve bu alanda düşünmemizin önüne set çekiyor. Oysaki biliyoruz ki liderler de insandır ve insan olmanın tüm özelliklerini yansıtır. Buna olumlu ya da olumsuz kişilik özellikleri de dahildir.
Liderin olumsuz kişilik özellikleri liderliğin karanlık yönünü temsil eder ve bunlar Karanlık Üçlü olarak anılır: Narsisizm, Psikopati, Makyavelizm. Arka arkaya üç terimi yazmak bile yukarıda bahsettiğimiz önyargıların harekete geçmesi ve bu alanın gölgede kalmasına sebep olması için yeterli. Yapılan sınırlı sayıda araştırma ise bize, liderin başarısızlığının ardında sadece teknik yetersizlik ve kapasitesizliğinin değil aynı zamanda olumsuz kişilik özellikleri olduğunu da söylüyor.
Karanlık üçlü kavramında; bir yanında uyumsuzluk ve sorumsuzluk diğer yanında ise Narsisizm, Psikopati ve Makyavelizm üçlüsünün arasındaki yüksek korelasyon ortaya konduktan sonra organizasyonlara vereceği zararların üzerinde düşünme şansını elde ettik. Bu üçlü, üç ayrı kişilik özelliği veya bozukluğu olmakla birlikte liderliğin negatif yönünü temsil eder, yapıları gereği ortak özelikler içerir ve bir kesişim kümesi gibi hareket eder. Bir tarafta neredeyse her şeyimizi emanet ettiğimiz liderler, diğer tarafta da çok da birlikte olmak istemeyeceğimiz bireylerin yan yana gelebileceğini bile düşünmek tedirgin olmak için yeterli. Makyavelizm bir kişilik özelliği iken narsisizm ve psikopati psikologların ilgi alanına giren kişilik bozukluğudur.
